دلایل عدم استقبال مردم از کالابرگ الکترونیکی | یارانه جدید نتوانست نظر مردم را تامین کند

طبق اعلام مرحله جدید اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی که از نیمه مردادماه شروع شد و برای سه دهک کم‌درآمد جامعه که بخواهند از یارانه خود در قالب کالابرگ الکترونیکی استفاده کنند، به شرط اینکه به میزان 50 درصد از یارانه سبد یعنی به میزان 200 هزار تومان از 11 قلم کالای مدنظر خریداری کنند، میزان کمک دولت برای آنها به 120 هزار تومان افزایش می‌یابد.

هدف دولت از اجرای طرح کالابرگ الکترونیکی، رساندن مواد مغذی موردنیاز در ۱۱ قلم کالای سبد مدنظر کالابرگ الکترونیکی به جامعه هدف عنوان شده است تا سه دهک کم‌درآمد از نظر تغذیه شامل پروتئین، ویتامین و ریزمغذی‌ها مشکلی پیدا نکنند.


به گفته عسگریان معاون وزیر رفاه، هدف دولت این است که ۱۱ قلم کالا شامل (مرغ، تخم مرغ، شکر، قند، شیر، ماست، پنیر، روغن، ماکارونی، برنج و گوشت) برای اگر هزینه تامین ۱۱ قلم کالای سبد کالابرگ بر اثر تورم افزایش یابد، دولت آن هزینه را حبران کند و برای مصرف کننده قیمت این اقلام بر اساس نرخ ۱۴۰۱ خواهد بود.

طبق اعلام، سه دهک کم‌درآمد جامعه از نظر خانوار، حدود ۸ میلیون خانوار و از نظر جمعیت ۲۹ میلیون نفر هستند که یارانه ماهانه ۴۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند. چون طرح کالابرگ الکترونیک کاملاً اختیاری است، اگر این افراد حداقل به میزان ۲۰۰ هزار تومان در قالب کالابرگ الکترونیکی از ۱۱ قلم کالای موردنظر خریداری کنند، آنگاه ۱۲۰ هزار تومان شارژ اضافه برای آن‌ها واریز می‌شود و درواقع کل یارانه آن‌ها که صرف کالا‌های مدنظر می‌شود به ۵۲۰ هزار تومان در ماه افزایش می‌یابد.

شرط اختصاص ۱۲۰ هزار تومان یارانه مازاد این است که همین میزان اضافه هم صرف خرید کالا‌های سبد تعریف‌شده دولت در کالابرگ شود.

براساس این طرح، مردم می‌توانند به صورت اختیاری از ۹۰ هزار فروشگاه طرف قرارداد با کالابرگ الکترونیکی کالا‌های موجود از ۱۱ قلم کالا را خریداری کنند و برای سایر دهک‌ها می‌توانند یک ماه زودتر اعتبار یارانه خود را صرف خرید کالا‌ها کنند و برای سه دهک پایین جامعه به شرط اینکه به میزان ۵۰ درصد از اعتبار یارانه، یعنی ۲۰۰ هزار تومان از کالا‌های مدنظر خریداری کنند، مبلغ ۱۲۰ هزار تومان جدید به حساب این افراد شارژ می‌شود.

به گفته معاون وزیر رفاه، مردم می‌توانند با نصب برنامک اسفارا نسبت به نشانی مغازه‌ها آگاهی پیدا کنند.

طرح کالابرگ الکترونیکی که فعلا برای سه دهک ابتدایی یارانه بگیران جامعه در حال اجراست با عدم استقبال مخاطبین این طرح مواجه شده است. دلایل متعددی می‌تواند در این عدم اطمینان نقش داشته باشد که در ذیل به آن‌ها می‌پردازیم.

اطمینان از دست رفته عمده دلیل عدم استقبال از طرح کالابرگ الکترونیک

طرح کالابرگ الکترونیکی باهدف اجرای عدالت در خرید کالا‌های اساسی برای یارانه‌بگیران به اجرا درآمده است. این طرح در حال حاضر برای جامعه هدف مددجویان بهزیستی و کمیته امداد و ایثارگران در دست اجراست. اما در همین سه دهک ابتدایی نیز با بی‌میلی از طرف آن‌ها روبه‌رو شده است.

در سوالاتی که از یارانه‌بگیران جامعه هدف این طرح در دهک‌های مذکور به عمل آمد، عواملی مانند عدم اطمینان از چرخش در طرح یارانه نقدی به کالابرگ الکترونیکی، قطع‌شدن مبلغ یارانه نقدی، برداشته شدن طرح کالابرگ الکترونیکی پس از مدتی، کاهش قدرت خرید کالا‌های ذکر شده به مرور زمان، نبود ۱۱ قلم کالای اساسی معرفی شده در فروشگاه‌های مورد ذکر در طرح کالابرگ الکترونیکی پس از اجرای کامل طرح و. از مواردی بود که نشان از عدم اطمینان به دولت در اجرای طرح یارانه جدید توسط جامعه هدف دارد.

مهرداد محسنی یکی از یارانه‌بگیران ۴۰۰ هزار تومانی که از مددجویان بهزیستی است، در گفتگو با صفحه اقتصاد می‌گوید: «از قدیم گفته‌اند نقد را بچسب و نسیه را ول کن. برنامه‌های دولت‌های قبل نشان داده است که هیچ طرحی را نباید به راحتی از دولت پذیرفت. از کجا معلوم پس از رد کردن یارانه نقدی و تغییر به کالابرگ الکترونیکی با قطعی سامانه و مشکلات اینچنینی از گردونه دریافت یارانه حذف نشویم.»

علیمردانی از دیگر یارانه بگیران دهک‌های ابتدایی در جامعه ایثارگری است که در تکمیل جمله مصاحبه‌شونده قبلی می‌افزاید: «شاید یکی از دلایل عدم استقبال از طرح کالابرگ الکترونیکی، عدم اطمینان ایجاد شده در بین مردم به واسطه عملکرد بد وزرا و دولت‌های سابق است. بسیاری از جمله خود من ترس تغییر طرح را داریم، چرا که ممکن است حتی یارانه نقدی را هم از دست بدهیم یا این امکان وجود دارد که بعد از اجرای طرح در فروشگاه‌ها با توجه به تورم لحظه‌ای حتی قدرت خرید یک قلم کالای اساسی را هم از دست بدهیم یا اجناس اعلامی به مرور در این فروشگاه‌ها وجود نداشته باشد.»

بسیاری از یارانه‌بگیران، معتقدند که عدم استقبال از طرح‌های جدید معیشتی همچون کالابرگ الکترونیکی نتیجه اطمینان از دست رفته در بین مردم به واسطه عملکرد بد دولت‌ها و سازمان‌های مربوطه در یک دهه اخیر است.

فاطمه صمدی در این باره می‌گوید: «مردم جامعه ایران اسلامی در حال از دست دادن اطمینان و اعتماد خود به مسئولین و مدیرانی درغگو هستند که هر روز یک مطلب را در جهت رفاه و معیشت به عنوان شعار دستاویز اهداف خود می‌کنند و پس از مدتی اهداف دروغین و نیات پلید اختلاس‌گران غصب‌کننده مناسب دولتی، بر سر زبان‌ها می‌افتد نقل محافل رسانه‌ای ایران می‌شود.»

مهسا دلگشا از مستمری‌بگیران کمیته امداد نیز با بیان اینکه همچنان برخی از افراد و دهک‌های جامعه منتظر اجرا و تقویت برخی طرح‌ها هستند که شعار انتخاباتی برخی مسئولان بود، اضافه می‌کند: «حتی نمایندگان مجلس دوازدهم و مدیران دولت سیزدهم که شعار مردمی بودن را با خود یدک می‌کشند، نیز برای اجرای آن‌ها اهمیتی قائل نشدند. نمونه این طرح‌ها را می‌توان در افزایش حقوق کارگران، همسان‌سازی بازنشستگان، سهام عدالت جاماندگان، یارانه جاماندگان، رتبه‌بندی معلمان و... دید که تنها هرازچندگاهی خبری تحت عنوان مراقب کلاهبرداری باشید و یا به زودی اجرا می‌شود در رسانه‌ها منتشر می‌گردد. چگونه انتظار دارید ما با نمونه‌های مشابه دیگری روبه‌رو نشویم، چه تضمینی وجود دارد که همین چندرغاز کمک حمایتی را از دست ندهیم»

در پایان ذکر این نکته ضروری است که با وجود اینکه دولت سیزدهم تمام تلاش خود را در جهت حل مشکلات معیشتی و کاهش اثرات سوءتغذیه در سطح جامعه به کار می‌گیرد، اما باید بتواند اطمینان از دست رفته مردم جامعه را که نتیجه سهل‌انگاری و عملکرد بد برخی مدیران و مسئولان حاکمیتی در طول سال‌های گذشته بوده را به دست بیاورد. این مهم غیر از اجرای صحیح طرح‌های معیشتی و سرعت عمل در به ثمر نشستن مصوبات قبلی حاصل نخواهد شد.